Działalność nierejestrowa to dobry sposób na to, aby sprawdzić swoje umiejętności w prowadzeniu biznesu, bez szeregu obowiązków administracyjnych i fiskalnych związanych z działalnością gospodarczą. Daje ona możliwość prowadzenia drobnej działalności zarobkowej na niewielką skalę bez wpisu do CEIDG.
Kiedy można prowadzić działalność nierejestrową?
Działalność nierejestrową można prowadzić, jeśli spełni się dwa poniższe warunki:
- miesięczne przychody z działalności nie przekroczą:
- do 30 czerwca 2023 roku – 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku, czyli 1745 zł,
- od 1 lipca 2023 roku – 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku, czyli 2700 zł.
Minimalne wynagrodzenie w 2023 roku wynosi:
od stycznia 2023 roku – 3490 zł brutto,
od lipca 2023 roku – 3600 zł brutto.
- w okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat) nie była wykonywana działalność gospodarcza (zamknięta lub zawieszona działalność gospodarcza – zawieszenie traktowane jest jak jej niewykonywanie).
Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy w okresie pomiędzy 30 kwietnia 2017 roku a 29 kwietnia 2018 roku działalność gospodarcza nie była wpisana do CEIDG lub wpis do CEIDG został wykreślony przed 30 kwietnia 2017 roku, nawet jeżeli działalność gospodarcza była wykonywana w okresie pomiędzy 30 kwietnia 2013 roku a 29 kwietnia 2018 roku.
Jeżeli przychód z działalności nierejestrowanej przekroczył w danym miesiącu kwotę limitu, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie limitu. Wówczas w ciągu 7 dni należy złożyć w CEIDG wniosek rejestracyjny. Wówczas działalność ta staje się działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku.
Kto może prowadzić działalność nierejestrową?
Działalność nierejestrową mogą prowadzić tylko osoby fizyczne, natomiast ten rodzaj działalności nie ma zastosowania w ramach umowy spółki cywilnej.
Dodatkowo, jeśli taka działalność wymaga koncesji, licencji, lub zezwolenia, to nie może być wykonywana bez rejestracji. Przykładem takiej działalności jest sprzedaż alkoholu, usługi detektywistyczne lub zbieranie odpadów.
To samo tyczy się działalności, które zostały zdefiniowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców. Są to między innymi: pośrednictwo ubezpieczeniowe czy usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych.
Dokumentacja w działalności nierejestrowej
Co do zasady, w działalności nierejestrowej występuje zwolnienie z obowiązku wystawiania faktur, jednak jeśli klient zażąda faktury, to należy ją wystawić. Na fakturze wystarczy podać swoje imię i nazwisko, nie trzeba podawać nr PESEL czy adresu zamieszkania.
Obowiązkiem przedsiębiorcy jest za to prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży. Ma to na celu monitorowanie, czy próg przychodów uprawniający do prowadzenia działalności nierejestrowej nie został przekroczony. Ewidencja ta może być prowadzona w formie papierowej bądź elektronicznej.
W tej samej ewidencji można wpisywać koszty działalności nierejestrowanej. Koszty te powinny być udokumentowane fakturą lub paragonem. Najlepiej, jeśli na tych dowodach będzie imię i nazwisko przedsiębiorcy lub miejsce zamieszkania.
Kasa fiskalna w działalności nierejestrowej
Jeśli obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych w poprzednim roku podatkowym nie przekroczył kwoty 20 tys. zł to nie ma obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej. Jeśli działalność została rozpoczęta w trakcie poprzedniego roku, to limit obrotu liczony jest proporcjonalnie do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym.
Są jednak towary lub usługi, których sprzedaż wymaga ewidencjonowania na kasie fiskalnej. Są to na przykład:
- części do silników spalinowych,
- sprzęt radiowy, telewizyjny i telekomunikacyjny,
- perfumy i wody toaletowe,
- doradztwo podatkowe,
- przewóz osób i ich bagażu podręcznego taksówkami,
- stacjonarne placówki gastronomiczne, fryzjerskie i kosmetyczne.
Nie trzeba mieć kasy fiskalnej, jeśli sprzedaje się produkty lub usługi firmom, a także w przypadku sprzedaży internetowej.
Korzyści wynikające z prowadzenia działalności nierejestrowej
- brak wymogów formalnych – nie trzeba rejestrować działalności w ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), urzędzie skarbowym i GUS (numery identyfikacyjne NIP i REGON nie są potrzebne),
- nie ma obowiązku odprowadzania składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ani zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej,
- nie trzeba płacić comiesięcznych (albo kwartalnych) zaliczek na podatek – dochód osiągnięty z działalności nierejestrowej należy wykazać w zeznaniu rocznym PIT-36,
- nie trzeba płacić podatku VAT – ma tutaj zastosowanie zwolnienie podmiotowe, z uwagi na to, iż przychody z działalności nierejestrowej nie przekroczą 200 tys. zł w skali roku,
- wystarczy prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży.
Są jednak pewne towary i usługi, których sprzedaż powoduje obowiązek rejestracji jako czynny podatnik VAT niezależnie od wartości sprzedaży. Czynności jakie wykluczają zwolnienie z VAT, to między innymi:
- sprzedaż towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT (metale szlachetne, wyroby jubilerskie),
- sprzedaż nowych środków transportu,
- sprzedaż przez Internet preparatów kosmetycznych, komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych,
- sprzedaż hurtowo i detalicznie części do pojazdów samochodowych i motocykli,
- świadczenie usług prawniczych, w zakresie doradztwa, jubilerskich czy ściągania długów, w tym factoringu.
Dodatkowo, osoby nieposiadające siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju też nie mogą korzystać ze zwolnienia.